Zarazki, które wywołują choroby u gołębi można podzielić na trzy grupy:
A - Pasożyty
B - Bakterie
C - Wirusy.

Hexamita columbae jest to pierwotniak posożytniczy, który wywołuje chorobę zwaną Heksamitozą gołębi. Podobnie jak w przypadku trichomonadozy wiciowiec Hexamita columbae jest przenoszony na potomstwo przez zainfekowanych bezobjawowo rodziców. Ten zarazek rozwija się przeważnie w cienkim jelicie gołębia powodując zapalenie nieżytowe błony śluzowej cienkich jelit. Następstwem tego zapalenia jest nieregularne trawienie u gołębi chorych, wymioty i śluzowato zielonkowaty kał. Wzmaga się pragnienie, mimo zachowawczego apetytu, ptaki chudną. Smiertelność wśród ptaków, które zachorowały wynosi 10-15%. Choroba występuje najczęściej między 7 a 12 dniem życia gołębi młodych.

W leczeniu tej choroby zaleca się wszystkie preparaty o nazwie Metro czyli metronidazolu. Podawać przez 5 dni 60ml na 1 litr wody. Albo kombinacja Ronidazol Bt plus Emtryl - 5 dni 2,5g+ 1g/litr. Bardzo skuteczny w działaniu Tinidazol 5 nitro imidazol 5dni z 150 mg/litr.

Zarazek ten nigdy nie można wykazać w kale tylko w błonie śluzowej jelit, nawet po paru dniach od śmierci.

Innym zarazkiem o dużym znaczeniu jest bakteria z lini E coli - Adenovirus Complex wywołująca chorobę zwaną Kolibakteriozą. Bakteria ta właściwie należy do normalnej flory jelitowej, ale tak naprawdę to do dziś nikt nie zna dokładnego obrazu i składu flory jelitowej gołębia. Występują bakterie z zarodkami mało aktywnymi i zarodkami agresywnymi i te najczęściej powodują nagłą śmierć w przeciągu 12 godzin. Leczenie jest możliwe po określeniu wrażliwości bakterii na chemoterapeutyki. Gdy tą wrażliwość znamy możemy podać Ampicilin W przez 8 dni z 8g/litr. Neomycin TAD 8dni - 4g/litr, Baytril 2,5% 5 dni - 1,3ml/litr.

Należy pamiętać o podniesieniu sprawności układu odpornościowego gołębi. Ja stosowałem swego czasu w Polsce wyciąg z jeżówki 1ml/litr dwukrotnie w trzytygodniowych odstępach. Dzisiaj występuje duża gama bardzo dobrych preparatów wzmacniającyh i stymulujących układ odpornościowy u gołębi.

W ostatnich latach notuje się częste zachorowania gołębi na Streptokokomozę. Choroba ta jest wywołana przez paciorkowca Streptococcus bovis i przebiega z objawami duszności, otwory nosowe są niedrożne, u niektórych sztuk obserwuje się występowanie obfitej biegunki.

U poszczególnych gołębi choroba trwa od 4 do 8 dni, ale w stadzie może utrzymywać się do 4 tygodni. Straty mogą objąć 50% stada, ale te co przechorowały mogą mieć uszkodzone serce, wątrobę lub nerki. W leczeniu stosujemy antybiotyki takie jak amoksycylinę, enrofloksacynę lub tetracyklinę.

Trzecia grupa zarazków to wirusy. Do tej grupy zaliczamy takie wirusy jak Herpes, Adenowirus i Paramyksowirus. Paramyksowirus sprawa znana, najlepsza szczepionka.

Jednak chciałbym zwrócić kolegom uwagę na dwa wirusy mianowicie Adenowirus i Cirkowirus. Są to nowości ostatnich paru lat, dlatego jeszcze w 100% nie ma jednoznacznej diagnozy, jedynie większe lub mniejsze przypuszczenia. Faktem jest, że oba wirusy mają specyficzny udział w wywołaniu choroby młodych.

Właściwą przyczyną uaktywnienia się obu wirusów w organizmie gołębia może być trening, nawet dopiero za piątym razem wywozu młodych lub roczne szczepienie przeciw paramyksowirozie, a nawet zmiana rodzaju mieszanki. Jednak pewnikiem jest, że stres i trudności lotowe powodują osłabienie układu odpornościowego, co z kolei powoduje uaktywnienie wirusów. Objawy to wyraźna niechęć do latania, pierwsze nagłe padnięcia młodych, spadek apetytu większość młodych siedzi osowiała w gołębniku. Wirusy te mogą doprowadzić do zapalenia wątroby, powiekszenia nerek, błona śluzowa w jelitach wygląda jak wygolona oraz wyraźne powiększenie śledziony.

Najlepsze na dzień dzisiejszy jest stosowanie preparatów roślinych lub ziołowych powodujących wzrost odpornościowej na choroby. Bardzo dobre roślinne mikstury to Livimun, Immuno-fit, Gamba-Immun albo preparat wykonany przez belgijskiego aptekarza, który i ja stosuję i jestem z niego zadowolony 100g-120zł. Dwa razy w tygodniu po 4g/litr wody. Zaczynamy podawać krótko przed pierwszymi planowanymi treningami lub lotami próbnymi. Od tego samego aptekarza coś na polepszenie dróg oddechowych i flory jelitowej 100g - 120zł. 1 duża łyżka na 1 kg karmy. Bardzo skuteczny preparat przeciw ornitozie (chlamydiozie) 20g - 50zł 1g/litr, przeciw katarowi 20g - 50zł 1g/litr. Kapsułki przeciw trychomonadozie 1szt - 1,20zł. Raz podana i spokój przez całe loty młodych.

Opisane powyżej choroby i zarazki wywołujące je należy traktować jako informację pomocną w szybkim rozpoznaniu objawów jak się coś niedobrego dzieje. Jednak wyraźnie odradzam kolegom zabawę w doktora, bo może to mieć opłakane skutki.