Rozwój nowego osobnika rozpoczyna się od zygoty, czyli komórki powstałej z połączenia dwóch gamet - męskiej i żeńskiej. Potomek ten nie odtwarza już istniejącej formy, ale stanowi nową postać, wynikającą z połączenia dwóch, różnego pochodzenia komórek płciowych. Ma w swoich komórkach, w każdej parze homologów po jednym chromosomie od matki i od ojca. Stąd też w potomku możemy odnaleźć pewne cechy obojga rodziców lub też cechy pośrednie pomiędzy ojcowskimi a matczynymi. Czasami można również zaobserwować pojawienie się zupełnie nowych cech, które nie obserwowano ani u ojca, ani u matki.
Ta segregacja genów przy tworzeniu gamet i ich wzajemnej kombinacji podczas zapłodnienia w każdym przypadku tworzy osobniki o innym niż dotychczas układzie genetycznym - każdy osobnik stanowi praktycznie niepowtarzalną pod względem układu informacji genetycznej jednostkę. Przenośnikami informacji genetycznej są chromosomy. Tam właśnie mieszczą się owe związki cech, które obecnie nazywanymi genami. Para genów, warunkująca powstanie określonej cechy, zajmuje określone miejsce w dwóch homologicznych chromosomach. Miejsce to określa się jako locus, a dwa różne geny, które je zajmują, nazywamy parą alleli.

Rozważmy teraz przykład dziedziczenia koloru oczu u gołębi.. Cecha ta jest wyznaczony przez jedną parą genów. Każdy gołąb dziedziczy dwa geny dla koloru oka -po jednym od każdego z rodziców.
W naszym przykładzie gen koloru oka "orange"(zółto/pomarańczowe), jako dominujący, oznaczymy dużą literą - A, a gen koloru oka "glass"(szklane) jako recesywny, oznaczymy literą - b. Gen A mówi, że dominuje nad recesywny genem b. Ogólnie jest przyjęte, że gen dominujący piszemy z dużej litery, a recesywny gen z małej litery.
W przypadku gdy takie dwa geny, mające różny kod dla różnych fenotypów spotkają się we wspólnym locus, to w takim przypadku jeden będzie maskował wpływ drugiego.
Przy krzyżowaniu takich gołębi otrzymamy w pierwszym pokoleniu następujące fenotypy i genotypy:

	Genotyp	Fenotyp
ojciec	AA	orange oko
matka	bb	glass oko
potomstwo	Ab	orange oko
potomstwo	bA	orange oko

Jak pokazuje przykład, nie można w pełni ustalić genotyp gołębia, patrząc na jego fenotyp.
Fenotyp potomstwa może dostarczyć wiele informacji o genotypie rodziców, choć nie zawsze i nie wszystko. Na przykład, gdy rodzice o „orange” oku produkują potomstwo o „glass” oku, wiemy wtedy, że genotyp rodziców to Ab.
Z drugiej strony, jeśli rodzice o „orange” oku mieli sześcioro młodych o „orange” oczach, to tak naprawdę, to i tak nie znamy dokładnego genotypu ich rodziców. Dlaczego?
Rozważmy różne możliwości:

Genotyp ojca	Genotyp matki	Genotyp dzieci
1 AA	AA	1 AA, AA
2 AA	Ab	2 AA, Ab
3 Ab	AA	3 AA, Ab
4 Ab	Ab	4 AA, Ab, bb

Który z powyższych czterech scenariuszy występuje, jeśli otrzymaliśmy po danej parze sześć młodych o „orange” oczach?
Jeżeli 100% potomstwa było z „orange” okiem (żadnego młodego z „glass” okiem), to możemy mieć pewność, że jest to scenariusz 1, 2 lub 3.
Przy tak małej ilości młodych (6szt), nie możemy jednoznacznie wykluczyć również scenariusza 4, gdyż jest to statystycznie możliwe (tak samo jak istnieje, duże prawdopodobieństwo wrzucenia, sześć razy pod rząd reszki).
By rozwiązać tą zagadkę musimy po kolei ograniczać możliwości. Istnieją dwa rozwiązania, pierwsze to zbadać fenotypy oczu, które pojawiły się w rodowodach każdego rodzica. Jeśli jeden z rodziców był bezpośrednim potomkiem "glazera"(ojca lub matki), to na pewno posiada genotyp Ab. Jeśli do tego, drugi z rodziców też jest po glazerze (ojcu lub matce) to mamy wtedy na pewno do czynienia z 4 scenariuszem. Dla pojawienia się oka "orange" wystarczy tylko jeden gen (A) tego koloru, wtedy fenotyp gołębia nie będzie odzwierciedlał faktycznego genotypu.
Jeśli nie posiadamy informacji o dziadkach, możemy zastosować drugi wariant, czyli test kojarzenia wstecznego.
Wtedy kojarzymy każdego z rodziców z gołębiami, który posiadają "glass" oko. Dzięki tym kojarzeniom można uzyskać dodatkowe informacje, który pozwolą nam na wyeliminowanie, niektórych możliwości.

Jeśli z takiego kojarzenia z danej pary, uzyskamy choć jednego młodego z "glass" okiem, to genotyp tego rodzica jest Ab. Jeśli z danej pary otrzymamy np.: sześć młodych z "orange" okiem, to należy podejrzewać, że genotyp tego rodzica jest AA.
Oczywiście przy takiej ilości młodych do końca nie możemy być pewni, nawet gdy wypuścilibyśmy i 100 młodych, zawsze się może zdarzyć, że ten 101 będzie miał "glass" oko. Mimo to zakładamy, że jest to genotyp AA, gdyż jest mało prawdopodobne, ale teoretycznie możliwe, np.: aby rzucić monetą sto razy podrząd reszkę. Zakresie statystyki matematycznej daje nam drogę do określenia prawdopodobieństwa
określonego genotypu. By jednak wyciągnąć "prawidłowe" wnioski, dobrze jest mieć co najmniej dziesięć sztuk potomstwa z danego kojarzenia.

Przedstawiony wyżej przykład dotyczy prostej cechy jakościowej, gdzie współdziałają na zasadzie dominowania tylko geny tej samej pary allelomorficznej, jeden gen tej pary maskuje działalność drugiego genu. Zjawisko to (dominowanie), w pewnym stopniu przypomina bardziej złożone zagadnienie jakim jest epistaza – współzależności działania związków dziedzicznych. Jednak mimo podobieństwa działania jest tu jednak zasadnicza różnica. Dominowanie to współdziałanie genów w obrębie jednej pary alleli, natomiast w przypadku epistazy, czynnikiem tłumiącym działanie genu jednej pary alleli są geny innej pary.
Przykładem epistazy jest dziedziczenie białego upierzenia u gołębi barwy szymlowatej. Zjawisko to, wskazuje na daleko idącą współzależność w działaniu różnych par alleli, pomimo pełnej niezależności tychże par w procesach segregacji, które przebiegają zgodnie z regułami Mendla.
Poniżej fotograficzny przykład, często spotykany na naszych gołębnikach.



Tak więc, patrząc na zdjęcie widzimy dwa różne fenotypy, przy tym samym niezmiennym genotypie – w tym przypadku, ruchomy jest tylko czas.

Tak więc, pomimo naszej niekiedy dużej wiedzy, nie zawsze jest łatwo określić genotyp danego gołębia, na podstawie jego fenotypu.. Staje się to jeszcze bardziej skomplikowane, gdy przechodzimy od prostej "cechy jakościowej", takiej jak kolor oka, czy barwa upierzenia do bardziej złożonych "cech ilościowych" np.: szybkość, wytrzymałość, itp.
Aby się o tym przekonać, wystarczy tylko rozważyć możliwe fenotypy i genotypy na podstawie "trzech par genów" opisujących interesującą nas cechę. Przy tylko "trzech parach genów" otrzymamy 27 różnych genotypów, które produkują 8 różnych fenotypów.
Nie sądzę, by ktoś zna dokładną liczbę genów, które biorą udział w kształtowaniu genotypu i fenotypu, cechy o nazwie „prędkość”, ale domyślam się, że można ją liczyć w setkach. Tak więc, w przypadku cechy "szybkość", gdzie w grę wchodzi setki par genów - liczba kombinacji genetycznych jak i fenotypów może być naprawdę duża.
W związku z tym, należy pamiętać o dwóch ważnych rzeczach :
- po pierwsze,
większość cech, którymi jesteśmy zainteresowani u gołębi pocztowych są określone przez wiele par genów. Te "wiele par genów" może powodować wiele różnych genotypów z całą gamę wynikających z nich fenotypów. Genotypy jak i fenotypy, produkowane na określonym gołębniku będą zbliżone do krzywej Gaussa, która prezentuje podział częstotliwości pomiędzy dwoma skrajnościami.



Krzywa Gaussa czyli rozkład normalny jest wykresem zmiennej ciągłej i używamy go do zobrazowania, jak rozkłada się dana cecha w populacji. Weźmy klasyczny przykład i uznajmy, że powyższy wykres dotyczy dzielności lotowej naszego stada. Najwięcej jest gołębi ze średnim wskaźnikiem dzielności lotowej. To szczyt naszej górki (ilość gołębi ze średnim wskaźnikiem odczytujemy na osi Y(%)). Im dalej w obie strony (ku gołębią złym i wybitnym) od naszego średniaka, tym takich gołębi jest mniej. Krańce wykresu obejmują złe gołębie (z jednej strony) i wybitne (z drugiej). Jak widać nie są one jakoś specjalnie reprezentowane w populacji.
Fenotyp rozkładu tej cechy, na Waszych gołębnikach może być zakłócony przez czynniki środowiskowe. Jednak dobrą miarą uwarunkowania cechy jest współczynnik powtarzalności. Duża powtarzalność świadczy o genetycznym uwarunkowaniu badanej cechy.

- po drugie,
trzeba uświadomić sobie, że gołąb może pokazywać doskonały fenotyp, a mimo to jeszcze
wciąż posiadać ogromne zróżnicowanie genetyczne. Chociaż dany gołąb, może być doskonałym lotnikiem, to jednak jest nie wystarczająco jednolity w swoim genotypie by produkować wysoki odsetek dobrego potomstwa.
Dla zilustrowania tej ostatniej kwestii, rozważmy następujące połączenie pary o genotypie AAaa x BBbb (szybki x szybki). Fenotypowym odzwierciedleniem tej cechy (szybki) będzie np.: udział w co najmniej 10ciu lotach i zdobycie minimum 50% konkursów, czyli od 5 konkursów wzwyż.
W naszym przypadku połączymy parę gołębi o identycznym fenotypie, czyli np.: zdobywców 7 konkursów. Na naszej szachownicy, za geny korzystne lub znaczące dla zdobywania konkursów przedstawiono w postaci dużych liter A i B.
Im więcej dużych liter w genotypie danego gołębia tym większy potencjał możliwości.
Z pary tej otrzymujemy, następujące potomstwo:



Przedstawiona szachownica jest przykładem sumującego działania genów, charakterystycznego dla dziedziczenia się cech ilościowych. Różnice fenotypowe między gołębiami są tu zależne nie tyle od różnic w układzie wzajemnym genów obu par, a raczej od liczby genów wpływających korzystnie na wartość danej cechy (w naszym przypadku zdobywanie konkursów). Rozczepienie nie dotyczy jakościowo różnych o siebie fenotypów, lecz stopnia natężenia tej samej cechy, czyli ilości zdobytych konkursów. W najsłabszym stopniu cecha będzie wyrażona przy genotypie aabb - 0 genów korzystnych..

Taki sposób dobierania par powoduje, że liczba par genów pozytywnie wpływających na daną cechę zwiększa się - kumuluje się. Nie ma wówczas problem z wyborem szybkich gołębi na gołębniku hodowlanym na podstawie fenotypu. Problem to genotyp, jak widzimy na przedstawionej wyżej szachownicy może być on znacznie zróżnicowany.
Chcemy gołębi, które są homozygotyczne na pożądane geny. Kiedy pożądane geny są takie same, mówi że mamy do czynienia z homozygotą. Gdy są one różne, wtedy mówimy, że jest to heterozygota.
Naszym celem, hodowców gołębi jest produkcja wybitnych fenotypów, w sposób zarówno przewidywalny jak i powtarzalny. Tak więc, starajmy się budować stado hodowlane, które jest wysokie homozygotycznie w heterozygotyczności.