Absorpcja


Większość lekarstw do użytku wewnętrznego, bez względu na to jak będą zastosowane (podawanie doustne, iniekcja, rozpylanie) musi zostać wchłonięta (absorbowana) z miejsca w którym występuje i dostać się do odpowiedniego organu lub organów. Występują oczywiste różnice w sposobie wchłaniania się różnych składników, ignorowanie tego faktu może spowodować to, iż leczenie nie zakończy się pełnym sukcesem.

Absorpcja z przewodu pokarmowego

Najczęściej leczenie stada wykonujemy poprzez doustne podawanie leków. Różne lekarstwa zachowują się w jelitach odmiennie i mogą być z nich wchłaniane (absorbowane) innymi drogami. Z rozmaitych witamin, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (należą do nich witaminy A, D, E i K) mogą być wchłaniane ze światła jelita tylko wtedy, jeśli występuje wystarczająca ilość tłuszczu w spożywanej jednocześnie przez zwierzęta paszy. Nasiona zbóż zawierają olej roślinny w odpowiedniej ilości, musimy tylko dopilnować, aby gołębie pobrały wystarczającą ilość karmy w czasie podawania witamin. Jeśli z jakichkolwiek powodów nie mogą tego uczynić, np. z powodu choroby – musimy mieć świadomość, że witaminy rozpuszczalne w tłuszczach podawane w wodzie do picia, pomimo ich pobrania do organizmu przez gołębie, nie zostaną odpowiednio wchłonięte i nie osiągniemy oczekiwanego efektu terapeutycznego. Jeśli gołębie nie jadły od kilku dni, wskazane jest podanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach w formie iniekcji.
Antybiotyki podawane doustnie wchłaniane są z przewodu pokarmowego w różnych ilościach. Absorpcja pewnych antybiotyków jest możliwa przy pełnych kanałach jelitowych (np. ampicyliny), podczas gdy innych jest w takiej sytuacji utrudniona (np. amoksycykliny). Dobrze jest posiadać wykaz tych antybiotyków, które podawane doustnie nie są dobrze wchłaniane ze światła jelita, ponieważ nawet profesjonaliści mogą popełnić błąd, dla przykładu, próbując leczyć choroby układu oddechowego antybiotykami podawanymi doustnie, których działanie ograniczone jest tylko do jelit. Jeśli patogeny atakują inne organy niż jelita (układ oddechowy, stawy itp.) musimy podać takie antybiotyki, które dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego i docierają do tych tkanek. Następujące antybiotyki są bardzo trudno wchłaniane (absorbowane) ze światła jelit: neomycyna, streptomycyna, kolistyna, gentamycyna, spektynomycyna.
Wiedza o tym, że niektóre antybiotyki nie są wchłaniane ze światła jelit może być bardzo pożyteczna. Jeśli mamy zamiar leczyć, dla przykładu, tylko zapalenie jelit, możemy świadomie dobrać taki antybiotyk, spośród całego spektrum, którego działanie terapeutyczne będzie ograniczone tylko do jelit, nie obciążając niepotrzebnie pozostałych tkanek, a tym samym organizmu gołębia.
Na absorpcję składników aktywnych ze światła jelit mogą wpływać także inne czynniki. Wartość pH treści jelitowej nie jest bez znaczenia w przypadku podawania tetracyklin, a szczególnie doksycykliny. Jeśli podajemy gołębiom do picia roztwór zawierający doksycyklinę, powinniśmy zawsze podawać kwasy organiczne, które zakwaszą wodę z antybiotykiem. Najprościej to uczynić poprzez podanie popularnego wśród hodowców octu jabłkowego. W takim środowisku antybiotyk ten jest o wiele lepiej wchłaniany niż w przypadku środowiska zasadowego.
W przypadku występowania zapalenia jelit przenikalność ścian jelit jest zmieniona, mogąc powodować zwiększenie lub zmniejszenie absorpcji. Jeśli dodatkowo zapaleniu towarzyszy biegunka, i przez to zwiększony współczynnik wydalania kału, oznacza to, że treść jelitowa opuszcza ustrój znacznie szybciej niż się spodziewamy, prowadząc w rezultacie do obniżenia absorpcji podawanego lekarstwa. Z tego powodu, jeśli biegunka ma przebieg ostry, konieczne jest podanie antybiotyku w formie zastrzyku (iniekcji).

Absorpcja leków wstrzykiwanych

Jeśli nie popełnimy błędów przy wstrzykiwaniu leku, składnik wstrzyknięty pod skórę lub domięśniowo jest zazwyczaj bardzo szybko wchłaniany. Fachowo wykonana iniekcja leku jest czasami bardziej efektywna niż doustne podanie leku. Występują jednak następujące wady tej metody:
• ryzyko związane z wstrzykiwaniem (możliwość uszkodzenia niektórych grup mięśni, pojawianie się zatorów);
• duży nakład pracy i czasu, w sytuacji, gdy w ten sposób podajemy lek całemu stadu
• niepokojenie poszczególnych osobników i stada jako całości
• możliwość przenoszenia infekcji (jeśli nie zmienimy igły)
Pomimo tych wad, w wielu przypadkach, na przykład w sytuacji, gdy stosujemy szczepionki uodparniające, nie mamy wyboru i musimy zastosować iniekcje. Powszechną dolegliwością pojawiającą się po szczepieniu w miejscu iniekcji są zmiany, które nie znikają z czasem, pozostawiając różnego rodzaju zwyrodnienia tkanek. Zdarza się to bardzo często w przypadku stosowania szczepionek zawieszonych w oleistej mieszaninie, kiedy nie zostaje ona wstrzyknięta wystarczająco głęboko (jeśli wstrzyknięta zostaje w skórę, a nie w tkankę pod nią). Inną przyczyną pojawiania się zmian poszczepiennych jest użycie szczepionki, która jest zbyt zimna albo nie zastosowanie delikatnego masażu miejsca iniekcji przed zabiegiem. Jeśli w kilka dni po szczepieniu zauważymy występowanie zmian w miejscu iniekcji, możemy zazwyczaj wyeliminować taki przypadek stosując miejscowo kremy powodujące przekrwienie tkanek (z zawartością olejków kamforowych lub mentolowych), które spowodują zupełne wchłonięcie się szczepionki bez pozostawienia jakichkolwiek śladów.

Absorpcja poprzez skórę

Niektóre składniki mogą być absorbowane bezpośrednio poprzez skórę, jeśli zastosujemy je zewnętrznie. Występują produkty (na przykład niektóre substancje przeciwko pasożytom), które muszą zostać zakroplone na skórę. Składniki aktywne rozprzestrzeniające się po powierzchni skóry i/lub absorbowane przez nią, przenikając do krwiobiegu wywierają wpływ na cały organizm. Absorpcja poprzez skórę niesie ze sobą pewne zagrożenia. Niektóre z produktów przeznaczonych do niszczenia pasożytów nie mogą być zastosowane na gołębie, ponieważ absorpcja składników aktywnych znajdujących się w takich preparatach przez skórę gołębia może spowodować zatrucie a czasami nawet śmierć osobnika. Substancje takie mogą być wchłaniane również przez skórę hodowcy w taki sam sposób jak u gołębi, dlatego zawsze należy pamiętać o zachowani środków ostrożności (rękawiczki gumowe, maska na twarz), jeśli na przykład rozpryskujemy takie substancje w pustych gołębnikach lub koszach transportowych.

Tłumaczenie: Andrzej Dybus