ASPEKTY ŻYWIENIA GOŁĘBI W SEZONIE LOTOWYM – cześć I


Żywienie jest podstawowym elementem decydującym o aktualnej formie lotowej gołębi. Pozostałe elementy to trening i regeneracja. Wszystkie te elementy są jednakowo ważne dla końcowego efektu, jakim jest zdobywanie czołowych miejsc na listach konkursowych.


Wielu hodowców niewłaściwie karmi gołębie w okresie lotowym jak również poświęca niewiele czasu problematyce regeneracji po odbytym locie. Efektem takiego postępowania są wyniki na niższym poziomie niż należałoby oczekiwać.
Zastosowanie odpowiedniego sposobu żywienia jest trudne i wymaga od hodowcy dużej wiedzy popartej doświadczeniem i codzienną, wnikliwą obserwacją gołębi. Karmienie gołębi nie może być przypadkowe, lecz musi być precyzyjnie zaplanowane w zestawieniu z treningami i zawodami.
W skład optymalnej diety ukierunkowanej na utrzymanie formy lotowej powinno wchodzić ponad 40 różnych składników. Składniki te dość często nie są produkowane przez organizm gołębia lub też są, ale w niedostatecznej ilości i muszą być dostarczone z zewnątrz. Większość tych składników może być dostarczona w postaci stałej lub płynnej. Badania naukowe wykazały, że trwającym ponad 1 godzinę lot konkursowy lub treningowy wymaga już podania odpowiedniej ilości płynów oraz źródeł energii bogatych w węglowodany, ubogich w tłuszcze i o średniej zawartości białka. Dieta ta powinna zawierać wystarczającą ilość przynajmniej 13 witamin i 16 soli mineralnych i być tak stosowana, aby utrzymać optymalną masę ciała u gołębia.

Energia


Najważniejsze czynniki determinujące zapotrzebowanie energetyczne u gołębi to: masa ciała, częstotliwość startów, wydatek energetyczny podczas lotu lub treningu, aktywność polotowa oraz to, czy gołąb traci (po lotach) czy przybiera (okres między lotami) na wadze.
Energia w karmie jest dostarczana przez węglowodany, tłuszcze i białka. Wartość energetyczna 1g białka i węglowodanów wynosi 4,1kcal natomiast 1g tłuszczu - 9,3kcal. Komórki organizmu gołębia wykorzystują energię zawartą w węglowodanach, tłuszczach i białkach do ciągłego wytwarzania związku chemicznego ATP, który jest jedynym bezpośrednim źródłem energii dla organizmu. Nieodzownymi czynnikami pozwalającymi przekształcić energię zawartą w pożywieniu w ATP są: woda, witaminy oraz minerały.


Węglowodany


Główne zadanie węglowodanów to dostarczenie energii dla centralnego układu nerwowego, dla pracujących mięśni i umożliwienie uwalniania energii z tłuszczów. Węglowodany są tak ważne dla utrzymania prawidłowych funkcji organizmu, że zostały wytworzone mechanizmy obronne umożliwiające rozkład białek ustrojowych w celu wytworzenia węglowodanów.
Najprostszą formą węglowodanów jest glukoza. Formą zapasową węglowodanów w organizmie jest glikogen zwany skrobią zwierzęcą. Glikogen występuje w mięśniach i wątrobie. Ilość glikogenu w organizmie gołębia jest ograniczona. Zapas glikogenu wynosi około 5 ciężaru wątroby i 1 masy mięśni, w których jest gromadzony.
Stwierdzono, że wyczerpanie glikogenu z pracujących mięśni prowadzi do zmniejszenia intensywności lotu lub do jego przerwania. Zdolność do efektywnego lotu zmniejsza się również, gdy gołąb jest lotowany w krótkim czasie po innym wysiłku, który doprowadził do zubożenia mięśniowych zasobów glikogenu. Na przykład: dwa starty w krótkim odstępie czasu czy start po zbyt długim, wyczerpującym treningu. Jeżeli przerwa po ciężkim wysiłku była zbyt krótka, lub, gdy u gołębia nie zostały uzupełnione zasoby glikogenu, to start w takiej sytuacji jest zazwyczaj słabszy.
Zdolność gromadzenia w mięśniach glikogenu zwiększa się pod wpływem treningu i odpowiedniej suplementacji.


Węglowodany występują w dwóch podstawowych formach: prostej i złożonej.


Forma prosta węglowodanów to cukier prosty - glukoza, który prawie natychmiast po spożyciu przez gołębia włącza się w krwiobieg. Efektem podania cukru prostego (np. roztwór wodny miodu) jest szybki przypływ energii; jednak duża dawka glukozy stymuluje wydzielanie insuliny. Insulina usuwa glukozę z krwi do tkanek. Przy umiarkowanym poziomie głównymi "konsumentami" glukozy pozostają wątroba i mięśnie szkieletowe. Gdy jednak poziom glukozy przekracza możliwości zagospodarowania jej przez te narządy, cukier trafia głównie do tkanki tłuszczowej. Ta kumuluje go w postaci tłuszczu zapasowego. Przekarmienie węglowodanami jest najczęstszą przyczyną zatłuszczenia gołębia. Kiedy przecukrzenie jest tak duże, że doprowadza do nagłego "wyrzutu" insuliny, glukoza znika w tkankach błyskawicznie. To doprowadza do paradoksu - we krwi zaczyna brakować glukozy. Ponieważ dotrzeć może ona do mózgu tylko z krwią, bez udziału insuliny, jej niedobór w krwiobiegu sprawia, że głodzony jest mózg, dla którego cukier jest jedynym pożywieniem i w rezultacie następuje drastyczny spadek glukozy we krwi i zaburzenia w pracy centralnego układu nerwowego. Następstwem takiej sytuacji są objawy zmęczenie, apatia, mała intensywność ruchowa.

Forma złożona węglowodanów jest o wiele lepszym materiałem energetycznym dla organizmu gołębia. Węglowodany złożone składające się z długich łańcuchów prostych cukrów, które z racji swej złożonej budowy są dłużej trawione i włączają się w krwiobieg w wolnym, stałym rytmie. Utrzymuje on stabilny poziom glukozy we krwi, co z kolei zabezpiecza energię dla centralnego układu nerwowego.
Głównym źródłem w żywieniu gołębi jest skrobia zawarta w nasionach zbóż. Skrobia jest wielocukrem zbudowanym z około tysiąca reszt cząsteczek glukozy. Gram skrobi dostarcza energię o wartości 4,1 kcal, a gram glukozy 3,7 kcal. Bogatymi źródłami skrobi są: ryż i kukurydza.
Węglowodany powinny stanowić około 60% diety gołębia, który odbywa regularne, codzienne, długotrwałe obloty (treningi)wokół gołębnika.


Węglowodany przed lotami konkursowymi


Pełny zasób glikogenu w mięśniach ma podstawowe znaczenie w wysiłkach o charakterze wytrzymałościowym. Niepełny zasób glikogenu zmagazynowanego w wątrobie i mięśniach uniemożliwia osiągnięcie optymalnego wyniku podczas lotów konkursowych. Sytuacja taka ma miejsce, gdy na krótko przed lotami został zużyty w treningu glikogen mięśniowy i nie został on odbudowany z uwagi na krótki czas lub na małą podaż węglowodanów (dieta białkowa a nie węglowodanowa).
Odbudowa zapasów glikogenu po lotach konkursowych lub długotrwałych oblotach-treningach może trwać 48 godzin a nawet dłużej. Istnieje możliwość zwiększenia ilości glikogenu w mięśniach do kilku procent przez stosowanie odpowiedniej diety w połączeniu z treningiem o określonej intensywności i czasie trwania.


Podsumowanie:


· duży nadmiar węglowodanów powoduje przetwarzanie ich na tłuszcz zapasowy,
· na dwa dni przed lotem, dobrze jest podać płyny izotoniczne,
· ostatnie dni przed lotami należy zredukować ilości obciążającego pokarmu – zwłaszcza przed lotami krótkodystansowymi,
· przed samym wkładaniem należy podać węglowodany złożone- są dłużej trawione i włączają się w krwiobieg w wolnym, stałym rytmie – ma to na celu zapewnienie glukozy dla centralnego układu nerwowego (intensywny początek lotów, zwłaszcza start może być przyczyną niedoboru glukozy we krwi).


Węglowodany po lotach konkursowych


Ilość glikogenu w mięśniach jest ograniczona. Szybkość jego wyczerpywania zależy od intensywności lotu.. Im wysiłek jest bardziej intensywny, tym szybsze jest zużywanie glikogenu. Wysiłki bardzo intensywne w bardzo szybki sposób opróżniają magazyn glikogenowy. Po kilkudziesięciu minutach wysiłku o bardzo wysokiej intensywności może dojść do całkowitego wyczerpania zapasów glikogenu i do drastycznego zmniejszenia intensywności lotu. W takiej sytuacji gołąb staje się ociężały, spada szybkość lotu, powstaje u gołębia uczucie łaknienia. Gołąb porusza się coraz wolniej.
Nie wskazane jest podawanie węglowodanów, zwłaszcza glukozy po lotach lub treningach trwających krócej niż 1 godzinę.. Podawane węglowodany powinny być w płynnej postaci i mieć stężenie od, 6% do 8%, czyli w jednym litrze wody należy rozpuścić 60-80g węglowodanów. Większe stężenie roztworu powoduje trudności we wchłanianiu węglowodanów.


Podsumowanie:


· po treningach lub lotach trwających mniej niż godzinę nie ma obiektywnych przesłanek do podawania węglowodanów,
· podajemy zawsze węglowodany po lotach lub treningach trwających dłużej niż 1 godzinę,
· węglowodany powinny być podawane w postaci płynnego roztworu 6-8%,
· węglowodany w postaci stałej są wolniej wchłaniane, przez co efektywność ich jest mniejsza


Węglowodany w fazie regeneracji organizmu gołębia


Największa przyswajalność węglowodanów jest w pierwszych 30 minutach po wysiłku. Odbudowa zasobów glikogenu jest o około 20% wyższa niż w późniejszym czasie. Podwyższona przyswajalność węglowodanów trwa do trzech godzin po wysiłku. Dlatego głównym zadaniem hodowcy jest jak najszybsze podanie węglowodanów po lotach lub treningu - najlepiej w formie płynnej.
W przypadku braku węglowodanów organizm odbudowuje zapasy energetyczne z białka mięśniowego. Uzupełnienie płynnych węglowodanów winna być karma wysokowęglowodanowa z dodatkiem preparatów białkowych lub aminokwasowych. Te ostatnie dodatki głównie w celu przeciwdziałania wystąpieniu tzw., polotowej fazy katabolicznej. Posiłek taki powinien mieć miejsce przed upływem trzech godzin.


Podsumowanie:


· braku ochoty do codziennych oblotów, apatia, objawy zmęczenia to typowe wskaźniki niedoboru węglowodanów w mięśniach Wykonywanie kolejnych lotów lub choćby treningów przy zmniejszonym zasobie glikogenu mięśniowego prowadzi do pogłębienia zmęczenia a w dalszej kolejności do utraty formy lotowej.
· wykonanie następnego lotu konkursowego w warunkach niedoboru glikogenu można porównać do wysiłku w warunkach głodzenia. Następstwem takiego lotu może być utrata masy mięśniowej nawet o kilkanaście procent i tym samym spadek poziomu siły mięśniowej.
· odbudowa zasobów energetycznych mięśni u gołębia jest głównym zadaniem hodowcy w fazie regeneracji. Faza regeneracji może trwać 12, 24 lub nawet 48 godzin w przypadku całkowitego wyczerpania zasobów glikogenu. Znane są przypadki kilkumiesięcznego okresu regeneracji po lotach, gdy gołąb jest totalnie nie przygotowany do czekającego go wysiłku (z reguły początek sezonu) lub, gdy lot odbywał się w ekstremalnych warunkach, wtedy najczęściej dochodzi do tzw. „zerwania” gołębia.



cdn.